Gaat HiFi-kleurendruk nu doorbreken?
PRODUCTIE INNOVATIE – De laatste 25 jaar is het fenomeen HiFi-kleurendruk vaak gelanceerd. Het is een beetje als de financiële crisissen, elke 7-10 jaar duikt het onder verschillende namen op. Gastauteur Menno Mooy tekent het speelveld op.
• Leestijd ca. 4 minuten
Hexachrome, 6-7 kleurendruk, CMYKOGV, verhoogde pigment inkten zijn allemaal pogingen om de kleuromvang van druksystemen te verhogen. De technologische en economische sterren staan gunstig voor een eindelijk geslaagde stap naar HiFi-kleurendruk!
Er zijn twee redenen om in druk en print een grotere kleuromvang te reproduceren: mooiere beelden, voor kunstreproductie, en zakelijk het weergeven van een groter aantal steunkleuren (o.a. Pantone / PMS) dan bij de standaard gestreken in offset ISOcoated V2 of PSOcoated V3.
De CMYKOGV kleuropbouw en welke kleuren niet goed weergegeven kunnen worden (klik op beeld voor vergrote weergave)
Complex
Pantone is al een paar jaar actief met Extended Gamut of grotere kleurruimte.
Grotere kleuromvang wordt beperkt gebruikt door een combinatie van factoren. Deze omvatten technische, economische en culturele issues, waardoor complex.
– Drukpersen hadden tot 10 jaar geleden meestal 4 of 5 kleurenunits, nu zijn er veel persen met 8 tot 12 drukwerken. Hoogvolume midden- en grootformaat printers bestonden 25 jaar geleden nog niet. Nu hebben de meesten een gebrek aan productiviteit, als er meer dan 4 kleuren gedrukt moet worden. Bij de inktjet- en tonerprinters is een behoorlijke ontwikkeling op gang gekomen op het gebied van meerkleuren. HP Indigo is niet meer de enige…
– Droging bij traditionele druk, als er door 6 of 7 torens inkt en water op media wordt ‘gesmeerd’ moet de droging goed voor elkaar zijn. Met UV en ElectroBeam (EB) zijn er nu technologieën waarbij de inkt zeer snel droogt. Bij een pers als Goss VPak, die met 400 meter per minuut 8 of meer kleuren op rol PET of papier drukt, wordt EB in combinatie met gas gebruikt om het vocht te verwijderen.
– De productiviteit is door ISO/PSO/G7 standaardisatie met hoge kwaliteit sterk verbeterd. De bottleneck bij omstellen zit niet meer in het gereedmaken van de pers, maar in het schoonmaken. Bij Pantone kleurendruk moeten 2 of 3 steunkleuren in de inktwerken worden omgewisseld. Als deze Pantone kleuren in proces kleuren worden weergegeven dan is het omstellen als CMYK. Dit is de belangrijkste financiële- en productiviteit-stimulus voor HiFi kleurendruk.
GossVpak op PET met heldere OGV kleuren
ISO CMYK inkten op gestreken papier haalt +/- 70% van de PMS kleurenwaaier. Bij inkten met een hoge pigment gehaltes, is dit ongeveer 75-80%. Als CMYK druk met ook Oranje, Groen en/of Violet inkten worden gebruikt (7c of CMYKOGV), wordt, afhankelijk van de te bedrukken media, 80-96% van de Pantone waaier binnen een DeltaE van 2 weergegeven.
Coventionele versus FM rastering
Een cultureel probleem is de rastering. Door de opkomst van o.a. FM en hybride rasters wordt dit minder. Ook kan door de standaardisatie en procesoptimalisatie met een veel hogere raster liniatuur worden gewerkt. Moiré is door de moderne persen met uitstekende registratie ook geen probleem meer. Echter de ‘kleurspecialisten’ van opdrachtgevers kunnen hier nog vrij lang over bomen…
Ook in drukvoorbereiding worden sprongen gemaakt. ESKO was tot een paar jaar geleden de enige die separaties in andere kleuren succesvol kon maken. Door de verschuiving van de focus van software ontwikkelaars van commercieel- en publicatiedrukwerk naar verpakkingsdrukwerk, komen daar grotere en kleinere, gespecialiseerde spelers bij.
Kalibreren
Het kalibreren van een CMYK pers of printer, is redelijk eenvoudig geworden. Maar door er 1,2 of 3 kleuren aan toe te voegen, wordt het een stuk moeilijker.
Met de gebruikelijke ICC profielerings software wordt eerst de vierkleuren gekalibreerd en dan steeds een extra kleur, dus al gauw drie of meer persmomenten en platen. Dit geldt ook voor digitale meerkleuren machines. De extra nauwkeurigheid zit hier in de kleurenoverdruk in combinatie met de aantallen kleuren.
Er is een nieuwe methode om de langdurige kalibratie en profilering voor meerkleuren druk op verschillende media drastisch in te korten, genaamd Spectral Prediction (spectrale voorspelling). Voor klassieke CMYK ICC profielen worden 1600 – 2000 kleurenvakjes gemeten. Voor de extra kleuren drukken sommige systemen 6000 kleurenvlakjes over meerdere printruns. Dan nog moet er nog steeds interpolatie gedaan worden om de tussenliggende kleuren te berekenen. Omdat het Mathematische systeem van ICC profielen niets weet over het gedrag van licht, inkt en media, is dit altijd onnauwkeurig. Alleen door meer kleurvlakjes te meten kan het nauwkeurig worden.
Patent
Bij Spectal Prediction zoals Alwan Color Expertise dit met Hydra gepatenteerd heeft, wordt op basis van vrij weinig metingen (43 voor CMYK tot 315 voor CMYKOGV) in de profileringsoftware een voorspelling gedaan hoe zo’n uitgebreide testkaart gegenereerd moet worden. Door de kleurvakjes te drukken op het materiaal èn op een zwarte inkt en daarna spectraal te meten kan Spectral Prediction zijn werk doen. De profielen worden gebruikt in kleurenservers om de separatie van PMS en CMYK naar CMYKOGV te doen met zo min mogelijk gebruikte inkten, waardoor de drukbaarheid en kans op Moiré verbeterd wordt.
De grijze lijn is ISOcoatedV2 tov CMYKOGV in inktjet.
Het gevolg is dat na de kalibratie met een kleine testkaart zeer hoogwaardige ICC profielen met veel minder kleurafwijkingen kunnen worden gegenereerd. De ontwikkeling is al vele jaren onderweg en heeft de voorspelling van de meeste druktechniek / materiaal combinaties geoptimaliseerd.
Succes
Meerkleurendruk heeft alle technische ontwikkelingen van de laatste jaren mee, om een succes te worden. Als de hang naar productiviteit het grafisch-cultureel probleem van ‘ik zie een rasterpunt’ weg gaat drukken, dan is dit interessant voor alle partijen. Drukpersleveranciers verkopen meer druktorens, software leveranciers hebben iets nieuws te bieden en de producenten van drukwerk kunnen zeer hoogwaardige kwaliteit leveren met minder productie kosten: WIN/WIN met HiFi-kleurendruk.
Kopbeeld: Voorbeeld GOSS VPak zonder oprol 20meter lange pers voor folie en karton