Hoe oordeelkundig kleurpaletten voor merkeigenaars samenstellen?

De Arteveldehogeschool en het VIGC hebben een onderzoek afgerond uit de wereld van design. Student Diederik De Soete is in het VIGC-kleurlabo aan de slag gegaan om het gebruik van complementaire kleurcombinaties bij merkkleuren in kaart te brengen. Startpunt is het werk van professor Michael Abildgaard Pedersen, werkzaam aan de ‘Danish School of Media and Journalism’. Onder zijn publicaties vind je zeer interessante studies terug over merkkleuren: o.a. bepalen van acceptabele kleurtoleranties, reproducties op verschillende substraten en het berekenen van complementaire merkkleuren. Voortbouwend op zijn onderzoek werden een aantal methodes en tools om complementaire logokleuren te berekenen geëvalueerd.

Fig. 1. Kleurcombinaties van een aantal bekende merken. Aan deze kleurpaletten is niets toevallig, ze zijn gebaseerd op de theorie van passende ‘complementaire’ kleuren.

 

Het designers kleurpalet

Bij het opstellen van een kleurpallet worden kunnen 4 verschillende types kleurgroepen onderscheiden worden die ondersteuning bieden voor de dominante merkkleur:

 

  1. Achromatische kleuren: dit is een neutraal zwart, wit of grijs dat ervoor zorgt dat de focus bij de merkkleur blijft.
  2. Monochromatische kleuren: dit zijn kleuren met dezelfde chroma of kleurindruk, maar met een andere helderheid.
  3. Gelijkaardige kleuren: dit zijn kleuren met een gelijkaardige uitstraling. Ze liggen naast elkaar op de kleurencirkel.
  4. Complementaire kleuren: dit is de tegenovergestelde kleur van de merkkleur. Deze kleur heeft het grootst mogelijk contrast met de merkkleur. (Pedersen, 2017)
Fig. 2. Ondersteunende kleuren voor merkkleuren.

 

Het zijn de complementaire kleuren die de grootste uitdaging vormen voor de designer: hoe kan je deze het best kiezen? Welke software-tools zijn er voorradig?

Munsell

Eerste vraag is welk mathematisch kleurmodel geschikt is om technisch complementaire kleuren in te berekenen. Hiervoor komen we terecht bij de door Munsell (1858 – 1918) gedefinieerde kleurenruimte. Deze is misschien niet zo gekend als de CIELab, maar vergis je niet: De Munsell kleurruimte is een veel betere indeling op vlak van kleurperceptie met een gelijkmatige indeling van kleurverschillen. In het Munsell-kleursysteem zijn complementaire kleuren eenvoudig terug te vinden door de tegenoverliggende kleur in een cirkelvormige structuur.

Fig. 3. Complementaire kleuren in een Munsell kleurordening.

 

Adobe Colorwheel

Adobe Colorwheel is veruit de meest populaire applicatie is voor het samenstellen van kleurpaletten en complementaire kleurberekening. Adobe Colorwheel wordt gebruikt door 1 hoofdkleur te definiëren (dit kan in cmyk, rgb, lab, hsb, of hexadecimaal). Hierna wordt in functie van de gezochte kleurcombinatie (analoog, monochromatisch, complementair, …) een kleurenpallet gegeneerd. Bekomen kleurpaletten kunnen opgeslagen en gedeeld worden met andere gebruikers.

Fig. 4. Adobe Colorwheel.

 

CIElab

Voor printtoepassingen zijn CIELab kleur coördinaten onmisbaar: alle standaard kleurtoepassingen zijn in dit systeem gedefinieerd, denken we maar aan bijvoorbeeld FOGRA39 dat vaak gebruikt wordt als basis in PDF-aanlevering.

Fig. 5. Plot van de printkleuren van hoge kwaliteit offset in een CIELab-kleurruimte.

 

In het onderzoek zijn voor een set basiskleuren de complementaire kleuren berekend volgens 3 methodes:

  • Munsell kleurcirckel
  • Adobe ColorWheel software
  • CIELab kleurgamut

 

Voorbeeld:

Fig. 6.  Visual van een onderzoeksresultaat (gecodeerd in AdobeRGB).
Fig. 7. CIELab-plot van complementaire kleurberekening in 3 systemen.

 

Resultaten & conclusies

Het opstellen van een kleurpalet voor merkkleuren vereist kennis en inzicht in kleursystemen. Een enquête bij de designers leert dat laatstgenoemden vooral gevoelsmatig tewerk gaan bij het samenstellen van een kleurpallet (90%). Tel hierbij op dat meer dan de helft (52%) nooit actie onderneemt om zijn/haar beeldscherm te kalibreren, dan mag het duidelijk zijn dat er werk is op het vlak van technische ondersteuning. Onderzoek leert dat de Munsell-kleurtheorie de beste aanpak is om tot correcte kleurresultaten te komen. Adobe Colorwheel is hierbij de meest gebruikte software die volgens dit kleurmodel complementaire kleuren berekent.  Het VIGC heeft ook een ICC-kleurprofiel aangemaakt waarmee je complementaire kleurenconversies kan uitvoeren. Voor info & gebruik hiervan kan je contact opnemen met Fons Put.