Dossier Circulaire economie & papierrecyclage – deel 3

Het eerste deel benadrukte het circulaire aspect van drukwerk: een flink gedeelte van het papierafval belandt momenteel in verbrandingsovens of op stortplaatsen. Zowat alle stakeholders (brand owners, overheden, producenten,) eisen een hogere graad van papierrecyclage in de toekomst. In het tweede deel werd het mechanisme van papierinzameling als startpunt voor het recyclageproces blootgelegd. Grootste uitdagingen zijn hier het oordeelkundig sorteren bij de consument en het garanderen van een gestandaardiseerde kwaliteit die kan aangeboden worden aan de recyclagefabrieken. In dit laatste deel bekijken we de technologie van het ontinkten van het ingezamelde oud papier en de rol van de verschillende druk -en print technologieën.

Ontinkten

De recycleerbaarheid van grafische papierproducten, houdt een veilig en efficiënt hergebruik in: zowel aanmaak van nieuwe papierproducten (papiervezels kunnen tot 7X hergebruikt worden) als andere specifieke bestemmingen horen tot de mogelijkheden. Essentieel hierbij is het verwijderen van de bedrukking (inkt/toner) van de papierbasis. De basistechnologie hiervoor is flotatie: aan het ingezamelde en gesorteerde papier wordt water toegevoegd. Door lucht in te blazen hechten de waterafstotende inktdeeltjes zich hieraan en stijgen naar de oppervlakte waar ze verwijderd worden. Deze methode is gegroeid uit kranten -en commercieel drukwerk waar voornamelijk met olie-gebaseerde (waterafstotende) inkten wordt gewerkt.

Fig. Flotatie-installatie om inkt te verwijderen van papiervezels.

INGEDE, de vakorganisatie voor het ontinkten (www.ingede.com) voorziet in de meest toegepaste recyclagemethode(s). Hierbij wordt het bedrukte product onderworpen aan een laboratoriumtest die een recyclagescore oplevert. Tijdens het High speed inkjet seminar toonde Axel Fisher van Ingede hoe digitale printtechnologie scoort op de Ingede-testmethode.

Toner

Droge toner is gekend als zeer goed recycleerbaar. Ook de nu stopgezette vloeibare toner van Xeikon haalde zeer goede recyclagescores.

Fig. Laboratoriumresultaat na de Ingede-ontinkingsmethode: links de bedrukte papierpulp, rechts de papierpulp na ontinkten.

Inkjet

Inkjet is een ander en complexer verhaal. Betreft het een inkjetinkt op basis van dye-kleurstoffen (oplosbaar in water) dan zal de kleurstof niet door flotatie gescheiden kunnen worden, na de test blijf je met gekleurde pulp zitten.

Fig. Papierpulp van de inkjetbedrukking blijft gekleurd na het ontinkingsproces.

De pigment gebaseerde inkjetinkten geven dan weer betere scores. Gaat het bovendien om inkjetinkten in combinatie met een voorbehandeling, dan zien we dat inkjet ook zeer goed recycleerbaar kan zijn. Hierbij krijg je opnieuw partikels die in het flotatieproces bovenaan drijven en afgevoerd kunnen worden.

Fig. Bovendrijven van inkjetpartikels (UV-inkjet in combinatie met primer) tijdens het flotatieproces: goede recycleerbaarheid.

In lamineerachtige drukprocessen (type Indigo en Landa) is er de als moeilijkheid het optreden van grote partikels in de ontinkte papierpulp.

Fig. Overblijven van grote gekleurde partikels in reclageproducten.

Andere initiatieven

  • ECO Paper Loop: Europees project om papieren verpakkingen te recycleren
  • ERPC
  • PTS (RH021/95)
  • FINAT voor release papier
  • Aticelca (MC-501:13)
  • Zellcheming (RECO 1 2/2014)

Uitdagingen voor de toekomst

De keten van papierrecyclage, inzamelen, sorteren, ontinkten, recyclagematerialen ontsnapt niet aan de groeiende complexiteit. Het aantal print technologieën is sterk toegenomen zowel in offset (met meer inkttypes) als digitaal. In deze laatste groep vinden we toner (goed te ontinkten) als verschillende inkjetvarianten. Bij deze laatste blijkt pigmentgebaseerde inkt in combinatie met een primer goede ontinkingsscores op te leveren. Drukprocessen met laminaten vragen dan weer specifieke aandacht. Hier wordt vooral gekeken naar aparte recyclageprocessen: het principe van floteren werkt hier niet.