Certificaat ‘Color management – standaardisatie in druk & print’
Verwachtingen versus resultaten
Acceptatie en goedkeuring van drukorders door de klant is essentieel in grafische productie. Herdruks zijn vandaag de dag nog moeilijk te rijmen met een geautomatiseerd -en gestandaardiseerde productieproces. Dergelijke inefficiëntie is te vermijden door een goede afstemming tussen de verwachtingen van de klant en de kwaliteit van het geleverde drukwerk. De aard van deze verwachtingen is natuurlijk sterk gebonden aan het soort drukwerk: voor verpakkingen die lange tijd worden tentoongesteld is een goede lichtechtheid belangrijk, in-mould labels dienen de hoge temperatuur tijdens het molding-proces te kunnen doorstaan, enz. In vrijwel alle processen is er sprake van ‘de juiste kleur’ en ‘goede drukkwaliteit’. Als we hierop focussen: hoe vertalen deze kwaliteitscriteria zich naar de praktijk? Of hoe kan een kwaliteitscertificaat een garantie zijn voor zowel de opdrachtgever (die weet waarvoor hij betaalt) als de drukkerij (die de gevraagde kwaliteit uitlevert)?
Registers
Een eerste belangrijke parameter van een kwaliteitscertificaat is de nauwkeurige positionering van de verschillende drukkleuren. Zonder voldoende passing zal geen goede detail -en kleurweergave bereikt worden.
Beoordeling van de passing gebeurt via een videomicroscoop. Hiermee worden de afstanden tussen de verschillende proceskleuren in beeld gebracht en kunnen afwijkingen afgetoetst worden aan de geldende normen van de verschillende druk technologieën. Voor krantendruk (ISO12647-3) geldt een maximaal toegelaten afwijking van 0.200mm, voor vellenoffset (ISO12647-3) is dit 0.100mm.
De juiste positionering is gebaseerd op een gemiddelde van meerdere metingen over het drukoppervlak. Naast de gemiddelde afwijking is ook de variatie van het register over meerdere afdrukken van belang. Een vellenpers spuwt 150m2/min bedrukking uit, een rotatiepers zelfs 1500m2/min. Met deze volumecijfers wil je natuurlijk dat alle afdrukken voldoen aan de beoogde kwaliteit. Het opmeten van de standaarddeviatie van de positionering is een maat voor de stabiliteit van de papierdoorvoer & bedrukking. Er bestaan hier geen ISO-gestandaardiseerde toleranties maar best practises.
Densiteit
Tijdens het drukken wordt een zo gelijkmatig mogelijk aangebrachte inktlaag nagestreefd. Densiteitswaarden zijn hierbij prima geschikt om de gelijkmatigheid van de procesinkten geel, magenta, cyaan en zwart aan te duiden. De huidige generatie drukpersen is hiervoor uitgerust met inline-camera’s om de inktlaagdiktes af te regelen en constant te houden. Voor offset zijn typische scores hierbij:
Kleur
Uitganspunt is dat de drukkerij proceskleuren objectief en gestandaardiseerd kan communiceren. Hiervoor zijn er twee werkwijzen mogelijk:
- Een digitale dataset (ISO 12642) met daarin een oplijsting van de drukkleuren, gemeten volgens ISO 13655. De dataset kan gebruikt worden om kleurproeven te maken en is het uitgangspunt om kleurdeviaties te berekenen.
- Een kleurproef met verifieerbare kleurelementen (o.a. Fogra Media Wedge). De meetwaarden uit de kleurproef vormen dan de basis om kleurverschillen met de productie-afdrukken te berekenen.
Voor offset zijn er reeds een aantal FOGRA datasets voorhanden (F39, F51, 52,…), die gebaseerd zijn op de ISO 12647-2 drukstandaard.
Zodra de doelkleuren bekend zijn, worden de van toepassing zijnde toleranties opgezocht. Deze worden vooralsnog via de klassieke DE76-formule berekend, nieuwere kleurbeoordelingsformules zoals DE00 zijn momenteel nog louter informatief. Niet vergeten dat de afwijking wordt berekend aan de hand van het gemiddelde van verschillende metingen op het drukvel.
De kleur van de procesinkten
Kleurafwijkingen van procesinkten worden best voorgesteld in een Heu-Chroma-Lichtnets- diagram. Hierop kan je de afwijkingen tussen doelkleur en gemiddeld drukresultaat uitzetten (DE76-kleurverschilformule, de DE00-formule is hier nog informatief). Op dergelijk grafiek kan je onmiddellijk aflezen waar de kleurafwijking zit:
- Kleurtint: verkeerde pigment
- Chroma: genoeg pigment
- Lightness: voldoende laagdikte
Gradaties van procesinkten
Rasterpunten stabiel en consistent drukken is één van de moeilijkste uitdagingen in conventionele drukprocessen. Afwijkingen resulteren in kleurafwijkingen en leiden vaak tot afkeur van drukorders. Om controle op te bouwen worden densiteitsmetingen gebruikt: uit de densiteit van een volvlak en een halftoon wordt een procentuele waarde (toonwaarde) afgeleid die aan toleranties onderhevig is. Ook de onderlinge verhouding tussen de toonwaardes van de proceskleuren cyaan-magenta-geel is gebonden aan toleranties. Te grote verschillen leiden hier tot een verstoorde grijsbalans.
Bij digitale drukprocessen ligt dit anders: hier zijn verschillende types rasterpunt van toepassing waardoor densiteit niet altijd kan gebruikt worden.
Kleurcombinaties
Voor zowel conventioneel als digitaal printen kan de overeenkomst van een set kleurcombinaties met de digitale doelkleuren (dataset) dienen als algemene kleurevaluatie. Met de DE00-kleurverschilformule krijg je dan een beeld hoe nauw de gedrukte kleur aansluit bij de digitale doelkleur. Dit blijft uiteindelijk de belangrijkste schakel in communicatie met de klant: het ontwerp is opgemaakt met specifieke doelkleuren en de drukkerij dient in staat te zijn deze kleuren te reproduceren binnen de geldende toleranties van de gebruikte druktechniek.
Conclusie
Het certificaat “Color management – standaardisatie in druk & print” omvat alle bovenstaande kwaliteitsvereisten. Het kan op deze manier dienen als een objectieve beoordeling van drukprocessen en klanten ondersteunen in communicatie rond kleur en drukkwaliteit. Voor meer info kan je terecht op https://www.vigc.be/kleurmanagement/certificaat-color-management-standaardisatie-in-druk-en-print/
